Studia podyplomowe
Przerwy w trakcie roku szkolnego – jak właściwie wpływają na rozwój uczniów?
Data publikacji: czwartek, 24 lipca 2025
Rok szkolny to intensywny okres, w którym dzieci i młodzież codziennie stawiają czoła nowym wyzwaniom. Przerwy międzysemestralne, ferie czy dłuższe weekendy postrzegane są często jako momenty wytchnienia, ale czy rzeczywiście są potrzebne? Jak przerwy w nauce wpływają na rozwój dzieci i młodzieży? Odpowiedzi na te pytania mają kluczowe znaczenie dla nauczycieli, rodziców oraz osób planujących kalendarz roku szkolnego.
Dlaczego przerwy w nauce są ważne?
Z punktu widzenia psychologii rozwoju dziecka, regeneracja i odpoczynek od nauki to elementy niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania. Badania wskazują, że dzieci lepiej przyswajają materiał po przerwach, podczas których mogą oderwać się od codziennej rutyny.
Wpływ przerw na zdolności poznawcze uczniów
Systematyczne przerwy, nawet krótkie, pomagają uczniom zachować świeżość umysłu. Neurobiolodzy potwierdzają, że mózg dziecka przetwarza i porządkuje informacje równie skutecznie podczas snu i odpoczynku, jak i w trakcie aktywnej nauki. Oznacza to, że ferie zimowe czy wakacje nie są straconym czasem, lecz okazją do „utrwalenia” zdobytej wiedzy.
Według raportu OECD (2019), odpowiednio zaplanowane przerwy w nauce pozytywnie korelują z wynikami uczniów w testach kompetencyjnych, o ile w trakcie tych przerw dzieci mają czas na aktywności wspierające rozwój, np. czytanie, aktywność fizyczną, zabawę kreatywną.
Przerwy a rozwój emocjonalny dzieci
Nie można zapominać o emocjonalnym aspekcie edukacji. Codzienne obciążenie obowiązkami szkolnymi może powodować przemęczenie i frustrację nawet już na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Jak wskazują badania Instytutu Matki i Dziecka (2021), dzieci, które mają zapewnione regularne okresy odpoczynku, wykazują niższy poziom lęku i stresu oraz lepiej radzą sobie z wymaganiami szkolnymi.
Czy dłuższe przerwy nie rozbijają rytmu nauki?
To częsta obawa zarówno rodziców, jak i nauczycieli. Faktycznie, zbyt długa przerwa może powodować tzw. „letnią lukę edukacyjną”, czyli chwilowe obniżenie wyników uczniów po powrocie z wakacji. Rozwiązaniem nie jest jednak skracanie wakacji, lecz wprowadzenie lekkiej aktywizacji umysłowej w tym czasie. Wspólne gry edukacyjne, czytanie książek, czy wycieczki to idealna okazja do nauki przez odpoczynek!
Jak rodzice mogą wspierać rozwój dziecka w czasie wolnym od szkoły?
Rodzice mają ogromną moc wpływu na jakość przerw edukacyjnych. Zamiast traktować je jako "czas wolny od wszystkiego", można planować aktywności wspierające rozwój dziecka:
- wspólne projekty plastyczne,
- spacery z rozmowami o otoczeniu,
- gotowanie jako okazja do nauki liczenia i logicznego myślenia,
- wizyty w muzeach czy centrach naukowych.
Warto podczas wakacji “przemycić” trochę nauki!
Przerwy w trakcie roku szkolnego są niezwykle ważne dla rozwoju ucznia. Odpowiednio wykorzystany czas wolny pozwala dzieciom odzyskać energię, wzmocnić kompetencje emocjonalne oraz utrwalić zdobytą wiedzę. Kluczem jest jednak świadome podejście nauczycieli i rodziców, którzy mogą uczynić z przerw czas nie tylko wypoczynku, ale też cennego rozwoju.